Verschillen/overeenkomsten Club en CF
Dit artikel is eerder gepubliceerd in het Diatonisch Nieuwsblad van Juni 2009. Van dit artikel is een pdf bestand wat je kan uitprinten.
De Hohner Clubmodellen zijn ontwikkeld in de jaren ’30 van de vorige eeuw. Dat begon heel bescheiden met een paar extra toetsen, zoals zo vaak op verzoek van muzikanten, maar groeide geleidelijk uit tot een haast complete derde rij. De voordelen van deze extra mogelijkheden zorgen ervoor dat Hohner (en niet alleen Hohner) nog steeds Clubmodellen maakt.
Wat zijn nou voordelen van Clubmodellen t.o.v. CF modellen?
Dit is het simpelst duidelijk te maken aan de hand van onderstaande schema’s. Het normale CF deel is in het schema links wit gemaakt. De extra knoppen zijn zo duidelijk zichtbaar. De baskant is op een detail na hetzelfde. Om te beginnen zie je dat je complete CF op een clubmodel zit, alleen zitten er aan de onderkant 2 extra knoppen. Dat betekent dat wanneer je cijfernotatie speelt, je deze knoppen niet moet meetellen, maar bijvoorbeeld het cijfer 0 moet geven, anders klopt je cijfernotatie niet meer.
Verder zijnde knoppen 1 en 1’ zowel in de duw als in de trek geen halve noten meer, maar zijn dat extra lage noten(zie schema rechts). Zo zit er bv een lage C in de trek op 1’ bij een CF zit deze noot alleen maar in de duw op 3 en 2’ . Deze lage noten vergroten je mogelijkheden, bijvoorbeeld voor het spelen van dubbele noten in de lage regionen. Zo kan je een F 3’ binnenrij in de duw nu prachtig combineren met een lage A 1’ in de duw. Deze noot ontbreekt op een gewone CF.
Maar wat als ik halve noten wil spelen die normaal op 1 of 1’ zitten?
Dan ga je er op een clubmodel op vooruit. Deze zitten namelijk op de derde rij. Vaak speel je een 1’ en vervolgens een 7 in de trek. Dat zijn grote afstanden. Op een clubmodel ligt deze noot vlakbij op de derde rij. Alle halve noten liggen dicht bij de noten waar je ze vaak bij speelt, daar is uiteraard over nagedacht. Op de derde rij liggen bijna alleen maar halve noten. Op zichzelf heb je die niet zo veel nodig als je tevreden bent met je CF.
Wat is de meerwaarde van halve noten op de derde rij?
Je kan hierdoor in andere toonsoorten spelen dan in C of F. Alleen vergt dit meer kennis van je dan het naspelen van de cijfers. In de praktijk wordt er weinig muziek voor het clubmodel in andere toonsoorten geschreven. Vermoedelijk heeft dit te maken met het feit dat in Nederland dit instrument maar een beperkt publiek heeft. Op mijn website staan een aantal voorbeelden van muziekstukken in andere toonsoorten gespeeld op een clubmodel.
Een belangrijk verschil tussen een clubmodel CF en een gewone CF is de Gleichton. Toets 5’ op de binnenrij, beter bekend als de gedraaide 5 is op een Clubmodel zowel in de duw als in de trek dezelfde (gleiche) noot nl een C.
Op de CF is dit een C in de trek en een D in de duw. Je mist m.a.w. de D in de duw. Deze zit nu op de derde rij, of je kan hem in de trek op 7 buitenrij nemen. Dat is wennen en velen laten die toon vervangen door de gebruikelijke C en een D, waardoor ze een normale CF hebben.
Deze Gleichton heeft echter ook voordelen: Wanneer je in de toonsoort F speelt, een stuk wat je dan voornamelijk op de tweede rij speelt, dan is het verdraaid handig dat je op 5’ een C in de duw hebt. Een loopje als FACF word dan 3’ 4’ 5’ 6’ terwijl dat op een gewone CF 3’ 4’ 6 6’ is. Ook hier geld dat je wel je cijfernotatie moet aanpassen. Kortom een clubmodel heeft een aantal voordelen, maar dat vraagt wel van je dat je je meer gaat verdiepen in de mogelijkheden. Althans als je van alle mogelijkheden gebruik wilt maken.
Is het Clubmodel voor de beginnende speler interessant?
- Ik denk van wel, omdat je in de cijfernotatie slechts
kleine wijzigingen hoeft te maken.
- Verder heeft het instrument nog een aantal voordelen die ik
nog niet genoemd heb:
- Een Clubmodel heeft een grotere balg, dan een gemiddelde trekharmonica, wat er voor zorgt dat je veel minder luchtproblemen hebt, wat zeker voor beginnende spelers een voordeel is.
- Een Clubmodel is op de tweedehandsmarkt een stuk goedkoper in prijs/kwaliteit verhouding dan een gewone CF. Een simpel gevolg van het feit dat ze minder populair zijn dan een gewone CF. Een nadeel kan zijn dat het Clubmodel wat zwaarder is dan een doorsnee trekharmonica, omdat hij meer knoppen heeft en daardoor ook meer tongen.
Mocht je interesse hebben om je eens verder te verdiepen in een Clubmodel, op mijn site staan verschillende stukken voor de Clubmodellen evenals verschillende akkoordenschema’s in andere dan de C en F toonsoort.
Ik geef les op het clubmodel aan beginnende spelers, niet zozeer uit gedrevenheid om het clubmodel te promoten, maar simpelweg omdat je voor weinig geld een kwalitatief goed instrument kan kopen of huren.
Ik verwacht niet dat de prijs fors zal stijgen nadat ik dit artikel op mijn site gezet hebt, dus als je een clubmodel zoekt of voor een tijdje wilt huren dan moet je me maar eens mailen: perspectief@ggms.nl
Terug naar het artikelen overzicht